Εάν έχεις βρεθεί ή σκοπεύεις να ταξιδέψεις στην Ιαπωνία για διακοπές, τότε θα πρέπει να γνωρίζεις ότι στο φιλοδώρημα δεν ισχύουν οι κανόνες των δυτικών. Όχι μόνο δεν είναι το φιλοδώρημα στην Ιαπωνία δεν είναι κάτι το αναμενόμενο, αλλά σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να θεωρηθεί αγενές!
Το φιλοδώρημα (πουρμπουάρ) είναι να έθιμο που είναι ριζωμένο σε πολλές δυτικές κουλτούρες όπως η δική μας. Έχουμε συνηθίσει ν’ αφήνουμε φιλοδώρημα στους οδηγούς ταξί, στα κομμωτήρια, στους μεταφορείς αποσκευών, στο προσωπικό της εστίασης και πολλές ακόμη περιπτώσεις. Συνήθως, το ποσό που αφήνουμε ως φιλοδώρημα, σχετίζεται με την εμπειρία εξυπηρέτησης που είχαμε. Ας δούμε όμως αναλυτικά, γιατί η πρακτική του φιλοδωρήματος θεωρείται μία αγενής συμπεριφορά στην Ιαπωνία.
Γιατί είναι αγενές το φιλοδώρημα στην Ιαπωνία;
Ο λόγος για τον οποίο το φιλοδώρημα μπορεί να θεωρηθεί αγενές, είναι πως οι Ιάπωνες θεωρούν ζήτημα αξιοπρέπειας και σεβασμού προς τον πελάτη να μη λάβουν το λεγόμενο πουρμπουάρ. Θεωρούν ότι ο πελάτης πληρώνει ήδη για να λάβει την υπηρεσία, επομένως δεν χρειάζεται να καταβάλλει και επιπλέον χρήματα με τη μορφή φιλοδωρήματος. Αξίζει βέβαια να σημειώσουμε, ότι η Ιαπωνία είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που προσφέρει πραγματικά εξαιρετική εξυπηρέτηση πελατών και θεαματικές υπηρεσίες σε κάθε τομέα.
Όχι μόνο το προσωπικό θ’ απορρίψει να λάβει την ευγενική σου χορηγία, αλλά το πιθανότερο είναι και ότι θα προσβληθεί. Ναι, το ν’ αφήσεις φιλοδώρημα στην Ιαπωνία, είναι μεγάλη αγένεια. Και πού ισχύει περισσότερο απ’ ότι οπουδήποτε αλλού αυτός ο κανόνας; Στα εστιατόρια!
Η πλειονότητα των σερβιτόρων και του υπόλοιπου προσωπικού του εστιατορίου θα έβλεπε το φιλοδώρημα ως κάτι όχι μόνο περιττό, αλλά και αρκετά προσβλητικό. Αν θέλεις να δείξεις ότι έμεινες ευχαριστημένος, αρκεί να πεις ένα “ευχαριστώ” ή “arigato gozaimasu”! Το ίδιο μπορεί να λεχθεί για τους οδηγούς ταξί και για το προσωπικό των ξενοδοχείων.
Πού επιτρέπεται το φιλοδώρημα;
Όπως σε κάθε κανόνα βέβαια, υπάρχουν και εδώ μερικές εξαιρέσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις το φιλοδώρημα στην Ιαπωνία μπορεί να μην είναι σύνηθες, αλλά τουλάχιστον εκτιμάται. Ακόμη και εκεί που το φιλοδώρημα είναι “απαγορευμένο” όπως στα ξενοδοχεία, μπορείς ν’ αφήσεις κατά την αποχώρηση σου, ένα φάκελο με φιλοδώρημα στο δωμάτιο, αποφεύγοντας έτσι την άβολη αλληλεπίδραση με το προσωπικό που θα το αρνηθεί.
Μία διαφορετική περίπτωση όμως, είναι οι εργαζόμενοι των τουριστικών εταιρειών (οδηγοί, ξεναγοί, κ.τλ.). Ο λόγος είναι ότι έχουν να κάνουν με τουρίστες -κυρίως από χώρες όπως οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο- και είναι πιο ανεκτοί στην πρακτική του φιλοδωρήματος. Οι Ιάπωνες κατανοούν ότι η πλειοψηφία αυτών των τουριστών μπορεί να μην γνωρίζει την ιαπωνική εθιμοτυπία για το φιλοδώρημα και έτσι, με την πάροδο του χρόνου, οι εργαζόμενοι των κλάδων του τουρισμού όχι απλώς κατανοούν το φιλοδώρημα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις το εκτιμούν ιδιαιτέρως.
Τέλος, μία από τις πιο συνηθισμένες καταστάσεις στις οποίες μπορείς να δώσεις φιλοδώρημα, είναι όταν συναντάς μια γκέισα. Η γκέισα ενεργεί ως οικοδέσποινα και ως καλλιτέχνης performance. Εάν έχεις ένα ιδιωτικό δείπνο με μία γκέισα εκείνη θα χορέψει, θα παίξει μουσική και σου μάθει πώς να παίζεις ιαπωνικά παιχνίδια. Μπορείς να αποφασίσεις το ποσό που θα φιλοδωρήσεις -πάντα τοποθετημένο σε φάκελο-, αλλά ο μέσος όρος είναι περίπου 3.000 ¥ ανά άτομο.
Ποιός είναι ο σωστός τρόπος για να δώσεις φιλοδώρημα;
Εάν τελικά αποφασίσεις να δώσεις φιλοδώρημα στην Ιαπωνία, ξέχασε την περίπτωση των μετρητών στο τραπέζι ή στο χέρι του εργαζόμενου. Για να δώσεις φιλοδώρημα, θα πρέπει ν’ ακολουθήσεις τη σωστή εθιμοτυπία για να μην απορριφθεί. Τοποθετήστε τα χρήματα σε έναν φάκελο και δώσε τον στα χέρια του υπαλλήλου, κάνοντας υπόκλιση με το κεφάλι ως ένδειξη ευχαριστίας. Δεν υπάρχει καθορισμένο χρηματικό ποσό, το οποίο συνίσταται ως φιλοδώρημα, οπότε μπορείς να δώσεις ό,τι σου φαίνεται σωστό εκείνη τη στιγμή. Σε περίπτωση που δεν έχεις φάκελο και δεν έχεις χρόνο ν’ αγοράσεις, αρκεί να το τυλίξεις σε ένα καθαρό κομμάτι χαρτί.
